Uwielbiasz opuszczone miejsca, klimaty post-apokaliptyczne i ostry zapach historii? Zatem Spreepark w Berlinie, czyli opustoszały park rozrywki to idealne miejsce dla Ciebie!
Fot. Migrantka
Park Kultury Plänterwald
Spreepark to zamknięty od 2002 roku park rozrywki w Berlinie. Lata jego świetności przypadają na czasy NRD (niem. DDR) – był wówczas jedynym parkiem tego typu we wschodnich Niemczech. Park zajmuje prawie 30 hektarów i mieści się w dzielnicy Treptow-Köpenick nad malowniczą rzeką Sprewą. Piękna i pełna przyrody okolica okazała się jednak jednym z gwoździ do trumny parku.
Spreepark został otwarty w 1969 roku pod nazwą Kulturpark Plänterwald i na początku cieszył się ogromnych sukcesem. Karuzele, zjeżdżalnie, kolejki, rollercoaster’y i inne rozrywki przyciągały rocznie 1,7 miliona osób!
Spreepark w Berlinie po 1991 roku
Jako, że Spreepark zbudowali komuniści, można się domyślić jak wyglądał. Jakby to ująć… był przykryty po prostu betonem. Cóż taka socrealistyczna architektura.
Dlatego po roku 1991, czyli po okresie przemian politycznych Kulturpark został przemianowany na Spreepark i próbowano go przebudować na modę zachodnią.
Jako, że rocznie do parku przychodziło ponad 1,5 miliona odwiedzających nowi właściciele obliczyli, że opłaci im się doinwestować i przebudować park na styl zachodni. Zlikwidowano wszechobecny beton, a na jego miejscu pojawiły się fosy i romantyczne stawy, po których pływały łabędzie łódki. Wielką rozrywką było także diabelskie koło, które po dziś dzień jest głównym elementem krajobrazu tego miejsca. Na historycznych zdjęciach wygląda to wszystko naprawdę imponująco, zobaczcie TUTAJ.
Nie przewidziano tylko jednego, że po Zjednoczeniu Niemiec i po wielkich zmianach politycznych zainteresowanie parkiem zacznie spadać… Z roku na rok bowiem przychodziło do Spreeparku coraz mniej gości, liczba odwiedzających spadła czterokrotnie, do 400 000 rocznie.
Przyczyny upadku Spreeparku w Berlinie
Ochrona przyrody i moda na samochody
Dopiero po drogiej przebudowie Spreeparku Senat ustalił, że Plänterwald, czyli teren leśny dookoła parku, będzie objęty programem ochrony przyrody i krajobrazu miasta. Z tej przyczyny park rozrywki stracił przez jedną noc 8,5 hektara swojego terenu. Apelacje i sprzeciwy właścicieli nie przyniosły żadnego skutku, dlatego uciekli oni z częścią maszyn do Peru. Ucieczka rodziny właściciela Spreeparku i ich kłopoty z policją oraz zamieszanie w handel kokainą rozregulowało również sytuację prawną parku.
Kolejną przyczyną upadku Spreeparku w Berlinie była mała liczba miejsc parkingowych. Jako, że park rozrywki znajdował się w terenie objętym ochroną przyrody nie było możliwe, by dobudować parking o odpowiednio dużej powierzchni. A Niemcy po Zjednoczeniu zaczęli kupować na masową skalę samochody i chcąc z nich korzystać wybierali inne cele podróży i rozrywki.
Bezrobocie i drogie bilety
Następnym powodem zmniejszającej się liczby odwiedzających w Spreeparku było wysokie bezrobocie. Po 1991 roku wiele fabryk i zakładów zostało zamkniętych. Dużo osób straciło przez to pracę i nie było ich już stać na kosztowne rozrywki.
Dodatkowo “kapitalistyczny” właściciel parku zmienił sposób wydawania biletów. Wcześniej można było kupić indywidualny bilet na konkretną karuzelę lub inną rozrywkę za kilka marek, później zmienił się sposób biletowania. Wejście do parku kosztowało 29 marek dla dorosłych i 27 dla dzieci! W cenie nie było napoi i ewentualnego jedzenia na miejscu. To dość spora kwota jak na ówczesną sytuację ekonomiczną niemieckiego społeczeństwa.
Spadająca liczba dzieci
Równie ważną przyczyną upadku Spreeparku w Berlinie była po prostu spadająca liczba dzieci. Poprzednio w jednej rodzinie było nawet pięcioro dzieci, jednak po przemianach społeczno-politycznych “moda” na dzieci i rodziny się skończyła. Nie dość, że bezrobotnych Niemców nie było stać na posiadanie wielodzietnych rodzin. To w dodatku kultura zachodu propagowała indywidualizm, zabawę i hedonizm.
Jak sami widzicie wszystkie przyczyny upadku Spreeparku są ze sobą ściśle powiązane i jedna wynika z drugiej. Było to po prostu zrządzenie przypadków, pecha i konsekwencja zmian po Upadku Muru Berlińskiego.
Plany na przyszłość?
Co dalej z Spreeparkiem? Przecież nie może zostać w takiej formie jak teraz, bo niszczeje i staje się ofiarą wandalizmu.
Wielka niewiadoma… Co chwilę pojawiają się nowe pomysły inwestorów – od budowy mieszkań, po odnowę parku rozrywki. Jedyne co wiadomo to to, że Spreepark jest od 2016 roku pod opieką Grün Berlin GmbH i to ta instytucja sprawuje pieczę nad opuszczonym parkiem. Najprawdopodobniej przyszły Spreepark będzie powrotem do przeszłości, czyli będzie Parkiem Kultury. Będą się tutaj gromadzić artyści, będą organizowane wystawy i inne uroczystości kulturalne i naukowe. Jednak czy na pewno? Nie wiadomo. 🙂
Ze względu na dynamiczną sytuację Spreeparku polecam go jak najszybciej odwiedzić, ponieważ może już niedługo nie będzie to możliwe! Ja byłam tam w tym roku pierwszy raz – uwielbiam opuszczone miejsca, które można odwiedzać – i za rok muszę iść koniecznie znowu!
Jak zwiedzić Spreepark?
Bilety na zwiedzanie Spreeparku wyprzedają się jak ciepłe bułeczki, dlatego trzeba to robić sprawnie. Ja kupiłam bilety zaraz po tym jak ruszyła sprzedaż, czyli w okolicach marca.
Spreepark można zwiedzać od końca marca do listopada z przewodnikiem, a cena biletu to około 5 Euro. Wszystkie informacje znajdziecie na oficjalnej stronie Grün Berlin.
9 listopada to wyjątkowa data w historii Niemiec, a w szczególności Berlina. Wówczas bowiem runęła granica podziału stolicy i de facto całej Europy – Mur Berliński. Historia Muru Berlińskiego jest widoczna po dziś dzień w mentalności Berlina. Dzisiaj żyjemy w globalnej wiosce – w czasach bez granic oraz bez barier czasowych i przestrzennych. Internet dał nam możliwość bycia w każdym wymarzonym miejscu, jeżeli nie fizycznie to przynajmniej “sieciowo”. Bo czym współcześnie są odległości i bariery? Możemy rozmawiać z ludźmi z całego świata, a bezpośredni kontakt z innymi kulturami stał się banalnie prosty. Jednak jeszcze całkiem niedawno, mieszkańcy jednego miasta nie mogli swobodnie przemieszczać się ze wschodu na zachód i odwrotnie. Społeczność Berlina, bo o tym mieście mowa, brutalnie podzielono na dwie części. Dotychczasowy sąsiad stawał się niekiedy dalekim obrazem zza muru.
Historia Muru Berlińskiego i jego budowa
Zacznijmy od początku. Historia Muru Berlińskiego pewnie jest Wam pokrótce znana (przynajmniej taką mam nadzieję). Jednak ciekawostek na temat jego budowy jest tak dużo, że nie sposób o wszystkich opowiedzieć za jednym zamachem. Budowy Muru Berlińskiego nikt, oprócz władz komunistycznych oczywiście, się nie spodziewał. Noc zapowiadała się spokojnie i nikt nie przypuszczał, że rano Berlińczycy obudzą się w zupełnie innym świecie.
Co więcej, środkowa część Berlina była zostawiona bez przywódcy, który był zaangażowany wówczas w swoją kampanię wyborczą. Po prostu w nocy, 13 sierpnia, bez żadnego ostrzeżenia, radziecka część Berlina wypełniła się policjantami i żołnierzami, którzy zaczęli zbliżać się do granicy swojego Sektoru. Policja Ludowa (Vopo – Volkspolizei) oraz Straż Graniczna zaczęła rozciągać drut kolczasty, zrywać bruk i stawiać słupy graniczne, aby później, jak się okazało postawić, mający 156 km, mur.
Komunistyczna część Berlina dowodziła administracją metra i pociągów, których tory rozciągały się po całym mieście. Dlatego w tę noc zostały one po prostu wstrzymane, a z 81 ulic łączących Berlin Zachodni ze Wschodnim zostało przejezdnych tylko 12. Budowa Muru Berlińskiego była policzkiem wymieszonym władzom Zachodnim – Francuzom, Brytyjczykom i Amerykanom. Jednocześnie, jak powiedział Kennedy, była to, dla reszty świata, oznaka upadku i klęski komunizmu.
Zdradzeni przez Zachód!?
Budowa Muru Berlińskiego zszokowała nie tylko Berlińczyków, ale również obywateli całego świata. Jednakże dlaczego wśród polityków Zachodniego Berlina nie było konkretnej reakcji?! Możemy sobie myśleć, że jak zwykle podli rządzący zostawili biednych i niczemu niewinnych ludzi samych sobie. Ale szczerze, jaką mieli opcje? Rozpocząć kolejną wojnę i znowu roznieść podnoszący się z ruin Berlin? Wiedzieli, że nie mogą nic zrobić… Oczywiście okazać niezadowolenie, ale po za tym, kompletnie nic.
Odmiennie zareagowali Berlińczycy, zwykli obywatele, którzy, 13 sierpnia 1961 roku, obudzili się w podzielonym murem mieście. Z dnia na dzień zostali odseparowani od przyjaciół, rodziny i znajomych i nie mogli się z tym pogodzić. Dlatego zaczęły się protesty i starcia z Policją Ludową NRD (niem. DDR). Niestety już w ciągu dwóch tygodni od rozpoczęcia budowy Muru tysiące ludzi zostało schwytanych, a komuniści skutecznie zamykali usta protestującym mieszkańcom BerlinaWschodniego. Władze części zachodniej nie mogły zbyt wiele na to poradzić, jednakże obywatele Berlina Zachodniego w protestach pokazywali swoje niezadowolenie i wsparcie dla przyjaciół zza muru.
Checkpoint Charlie
23. sierpnia z wszystkich przejść granicznych zostało już tylko 7. Jedno z nich możemy oglądać po dziś dzień w centrum Berlina – Checkpoint Charlie. Wiele osób w pierwszych dniach od budowy Muru próbowało uciekać, dlatego przejścia były w szybkim tempie likwidowane. Przy formowaniu Muru Berlińskiego budowlańcy zamurowywali nawet drzwi domów, które leżały na granicy Sektorów. Po zamurowaniu drzwi, ludzie próbowali uciekać przez okna, dlatego mieszkańców stref przygranicznych przesiedlano, a domy najzwyczajniej burzono. Dopiero w 1963 roku, czyli dwa lata po postawieniu Muru Berlińskiego zawarto pierwsze porozumienie o przepustkach. Dzięki niemu umożliwiono tysiącom Berlińczyków z części zachodniej odwiedzać swoich bliskich z Sektora Radzieckiego.
Codzienność podzielonego murem narodu
Miasto murem podzielone… jak żyć? Jak odnaleźć się w miejscu przeciętym na pół? Kiedy o tym myślimy budzi się w nas współczucie i dla Niemców, którzy żyli wówczas w części radzieckiej i dla Polaków, którzy tkwili w tym samym PRL-owskim bagnie… Jednak jeżeli zastanowimy się dłużej, to tak na prawdę na oddzielonej od świata wyspie żyli obywatele Berlina Zachodniego! To oni zostali zamknięci i odseparowani od reszty, jak bakteria. Paradoks tkwi w tym, że ludzie, którzy czuli się wolnymi i byli wolni mieszkali na ogrodzonym ze wszystkich stron terytorium.
Jak ta sytuacja dużo mówi o wolności! To czy jest ktoś wolny nie zależy od tego, gdzie się fizycznie znajduje, tylko tym kim jest i co możesz zrobić! Wówczas to zamknięty Berlin Zachodni stanął przed problemami logistycznymi z handlem i transportem, ponieważ nie mógł korzystać z dróg dojazdowych do Berlina, które leżały na terenie DDR. I odwrotnie – jeżeli ZSRR zabraniało korzystania ze “swoich” dróg to RFN również nie zgadzało się na przejazd urzędników radzieckich drogami Berlina Zachodniego… Ciężko to sobie wyobrazić… Dopiero w 1971 roku podpisano umowę, która regulowała tę sprawę.
Antyfaszystowski wał ochronny
W komunistycznej propagandzie Mur Berliński był “antyfaszystowskim wałem obronnym” i generalnie ludzie mieszkający po wschodniej części obmurowania powinni być wdzięczni swoim socjalistycznym wybawcom za ratunek od wstrętnego zachodniego świata. Władze radzieckie chroniły po prostu swoich “rodaków” przed agresją, sabotażem i innymi brudami Zachodu. Niestety, wspak komunistom ludzie i tak chcieli uciekać do przeklętej cywilizacji RFN – w czasie 28 lat istnienia Muru ponad 5 tysięcy osób zdołało uciec. Przypadek? Nie sądzę.
Wyczekiwany upadek Muru Berlińskiego
9 listopada – po 28 lata istnienia – Mur Berliński upada. W 1989 roku ruszyła lawina zdarzeń, która doprowadziła do upadku Muru. Nie bez znaczenia była tutaj także zmieniająca się sytuacja w Polsce i w innych miejscach Europy Bloku Wschodniego. Bezpośrednią przyczyną do masowego ruszenia ludzi w stronę muru było jedno małe nieporozumienie informacyjne “DDR otwiera granice”. Ludzie ruszyli w stronę Muru sprawdzić, czy aby na pewno zapewniona w mediach wolność podróżowania jest prawdą. Oczywiście służby nie zostały o niczym poinformowane, co groziło użyciem siły wobec narastającego przy przejściach granicznych tłumu.
Oddziały odpowiedzialne za Mur Berliński były w “lekkiej” konsternacji i nie wiedziały chwilowo co robić z tym fantem. Otworzyli zatem jedno przejście i pozwolili na niewielką migrację ludności kontrolując jednocześnie paszporty. Jednakże jak to z plotkami czy informacjami takiej rangi bywa, wieść szybko rozniosła się po mieście. Kolejny napływ Berlińczyków pod Mur spowodował, mimo ciągłych braków rozkazów, otwarcie innych przejść granicznych. Skandujący głośno tłum wywierał wystarczającą presję na służbach – Berlińczycy wiwatowali, krzyczeli i tańczyli na murze – powoli otwierano przejścia, przed północą również przejście Checkpoint Charlie.
Poranek wolności
Obywatele podzielonego miasta witali się ze łzami w oczach! Rano Berlin obudził się w zupełnie innym stanie, wybudził się z trwającego 28 lat koszmaru – ludzie świętowali upadek granicy. Miasto pogrążyło się w cudownym chaosie. Mieszkańcy wiwatowali i z zapałem ruszali do rozwalania Muru Berlińskiego! 12. listopada na Placu Poczdamskim (Potsdamer Platz) otwarto pierwsze oficjalne nowe przejście graniczne, a 22. grudnia uwolniono od murowanych granic Bramę Brandenburską! Kontrola muru z czasem słabła – ludzie przechodzili przez wyrwy w murach, a kontrole graniczne przez nowe przejścia były mniej rygorystyczne. W 1989 roku odbył się pamiętny Sylwester przy uwolnionej już Bramie Brandenburskiej, która de facto bardzo w czasie upadku Muru Berlińskiego ucierpiała … 🙁
Upadek Muru Berlińskiego to nasz wspólny sukces!
Wielu mówi, że upadek Muru Berlińskiego jest niesłusznie brany na piedestał jako początek wyzwalania się Europy spod rządów komunistycznych. Jednak myślę, że ten kto rozsądny i roztropny wie, że wszystko zaczęło się u nas, w Polsce. Ale spokojnie, bez paniki – Niemcy również to wiedzą! Dlatego w 2009 roku podczas 20. rocznicy upadku Muru Berlińskiego runęły wielkie kostki domina. Pierwszą kostkę domina popchnął nie nikt inny, jak sam Lech Wałęsa.
Pisałam już o tym trochę więcejTUTAJ. Kostki domina były nie tylko symbolem Muru Berlińskiego, ale również lawiny zdarzeń tamtych czasów. Lawinę zapoczątkowaną przez Polskę i naszą polską solidarność! To, że napisałam solidarność z małej litery to nie błąd, zrobiłam to celowo. Chodzi mi o tą naszą ludzką solidarność, a nie konkretnie ten Związek Zawodowy. Podsumowując, nie ma co się kłócić, tylko należy świętować nasz wspólny sukces!
3 października to państwowe święto w Niemczech — dzień pełen dumy i wspólnych obchodów. To właśnie w tym dniu świętuje się Dzień Jedności Niemiec (niem. Tag der Deutschen Einheit). To symboliczna data zjednoczenia kraju po upadku Muru Berlińskiego. W tym artykule przeczytasz o tym, dlaczego Dzień Jedności Niemiec obchodzony jest właśnie 3 października oraz jaka jest historia tego święta.
Z okazji Dnia Jedności Niemiec od 25 do 29 września 15 % rabatu w NTFY DE.
Kod dla Ciebie: y.migrantka15
reklama
Dlaczego zjednoczenie Niemiec obchodzone jest 3 października?
Dzień Jedności Niemiec to święto federalne obowiązujące na terenie całych Niemiec.Gdy jednak usłyszałam, że zjednoczenie kraju świętuje się 3 października, to byłam nieco zaskoczona. Historia Muru Berlińskiego wskazywałaby przecież, że to 9 listopada, czyli dzień upadku Muru, jest bardziej logiczną datą na obchody tego święta.
Jednak inne tragiczne wydarzenia historyczne, które również przypadały na dzień 9 listopada, wykluczyły ostatecznie tę datę jako kandydatkę na obchody zjednoczenia. 9 listopada, oprócz upadku Muru, miała miejsce także Noc Kryształowa w 1938 roku, Pucz Monachijski 1923 roku czy Rewolucja Listopadowa w 1918 roku. Swoją drogą ten dzień jest często dniem zwrotnym w historii Niemiec. Niesamowity zbieg okoliczności kumulujący się akurat w ten dzień.
Ustanowienie święta Dnia Jedności Niemiec
W okresie po II wojnie światowej do upadku Muru Berlińskiego państwo niemieckie było podzielone na dwie części — RFN oraz NRD (niem. DDR). Były to dwa osobne byty polityczno-systemowe, które należało organizacyjnie połączyć.
W 1990 roku władze obydwóch części podpisały Traktat Zjednoczeniowy (niem. der Einigungsvertrag), który regulował rozpad NRD i jednoczesne wcielenie tej części Niemiec do Republiki Federalnej. Traktat dotyczył wielu problemów zjednoczenia — od tych społecznych, poprzez gospodarcze, aż po walutowe. Umowa ustalała nie tylko zasady połączenia, ale także nazwała Berlin stolicą połączonego narodu oraz ustaliła datę 3 października jako państwowe święto — Dzień Jedności Niemiec.
Historia zjednoczenia Niemiec stanowi fascynujący rozdział w dziejach tego kraju. Rozpocznijmy od początku, od momentu podziału Niemiec po zakończeniu II wojny światowej. Po klęsce III Rzeszy w 1945 roku Niemcy zostały podzielone na dwie strefy okupacyjne: wschodnią pod kontrolą Związku Radzieckiego i zachodnią, nad którą pieczę sprawowali Amerykanie, Brytyjczycy i Francuzi. Ten podział był początkiem długotrwałego okresu podzielonej tożsamości niemieckiej.
NRD — Niemiecka Republika Demokratyczna RFN — Republika Federalna Niemiec
Wpływ zimnej wojny na podział kraju był nieunikniony. Niemcy stanęły po dwóch różnych stronach konfliktu, z NRD będącą państwem wpływu Związku Radzieckiego na wschodzie, a RFN stającą się sojusznikiem Zachodu. Granica między dwiema częściami Niemiec, znana jako „żelazna kurtyna”, była jednym z symboli zimnej wojny.
Punkt zwrotny nastąpił 9 listopada 1989 roku, kiedy to Upadek Muru Berlińskiego stał się rzeczywistością. Wydarzenie to symbolicznie zaznaczyło koniec podziału Niemiec i otworzyło drogę ku zjednoczeniu. Mur, który przez lata stanowił fizyczną i symboliczną barierę, został zburzony przez ludzi pragnących wolności i jedności. To właśnie Upadek Muru Berlińskiego stał się kamieniem milowym na drodze do Dnia Jedności Niemiec, który obchodzimy 3 października.
Jak Niemcy świętują Dzień Jedności Niemiec?
W Niemczech zachwycam się tym, że nawet w przypadku poważnych świąt narodowych, atmosfera jest niesamowicie radosna, a obchody niosą ze sobą wspólną zabawę i taniec. To jest to, czego według mnie, brakuje nam podczas obchodów polskiego Dnia Niepodległości. U nas widzimy wielkie i często mało przyjazne parady, które kończą się nieporozumieniami na ulicach. W szkołach organizowane są apele, a młodzież śpiewa pieśni patriotyczne. Wszystko to odbywa się na poważnie i pompatycznie, pomimo że 11 listopada jest przecież dniem radości ze zjednoczenia po wielu latach niewoli.
W przeciwieństwie do Polski niemiecka tradycja obchodów Dnia Jedności Niemiec opiera się na organizowaniu ogromnych festynów, zwanych „przyjęciami obywatelskimi”. Co roku te wspaniałe imprezy odbywają się w innym regionie Niemiec, rotacyjnie w każdej z ich stolic wojewódzkich. Ta tradycja jest kontynuowana z niewielkimi zmianami od roku 1990 i nadal przyciąga tłumy entuzjastów.
Cześć! Jestem Martyna — autorka tego bloga i podcastu “Kroniki migrantki”. Z zawodu jestem socjolożką i dziennikarką, a z zamiłowania Migrantką. Jeżeli chcesz usłyszeć, że na emigracji wszystko jest piękne i kolorowe, to jesteś w złym miejscu. Swoim blogowaniem pokazuję życie w Niemczech bez ściemy. Więcej o mnie! –>
ZAPISZ SIĘ NA MÓJ NEWSLETTER ⮧
Migracyjny newsletter
Zapisz się na mój migracyjny newsletter i bądź na bieżąco!*
JESZCZE TYLKO CHWILA I BĘDZIESZ Z NAMI!
Teraz leć do swojej skrzynki i potwierdź subskrypcję!
