fbpx
Berlinale: Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie

Berlinale: Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie

Wielkie gwiazdy, sławne nazwiska, osobistości sceny filmowej i czerwony dywan — tak w skrócie można opisać Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie — Berlinale. Obok Cannes w Wenecji to najbardziej prestiżowa rewia dla fanów kina w Europie, ze Srebrnymi i Złotymi Niedźwiedziami w roli głównej.

Ciekawostki o Festiwalu Berlinale

➡ Festiwal odbywa się co roku w lutym, w stolicy Niemiec i trwa przez dziesięć dni. Większość projekcji ma miejsce na Placu Poczdamskim (niem. Potsdamer Platz).

➡ Berlinale odbywa się raz w roku i prezentuje około 400. seansów filmowych z 130 krajów! Kino odwiedza wtedy około pół miliona widzów, a relacje z wydarzeń zdaje nie mniej niż 3700 dziennikarzy z całego świata.

➡ Filmy oceniane są przez jury w sześcioosobowym składzie, komisja to oczywiście same wybitne osobistości ze światowej sztuki filmowej.

➡ Na początku domem Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie był Zoo Palast w zachodniej części Berlina. Dopiero w 2000 roku, podczas 50. rocznicy Berlinale, przeniesiono centrum imprezy na Plac Poczdamski.

Na koniec Festiwalu wręczone zostają statuetki — Srebrne i Złote Niedźwiedzie — w kategoriach takich jak:

  • dla najlepszego filmu,
  • dla najlepszego filmu krótkometrażowego,
  • Honorowy Złoty Niedźwiedź,
  • Nagroda Grand Prix Jury,
  • dla najlepszego reżysera,
  • za najlepszą muzykę,
  • dla najlepszej aktorki i najlepszego aktora,
  • za najlepszy scenariusz,
  • za wybitny wkład artystyczny (zdjęcia, montaż, muzyka, kostium, scenografia),
  • dla filmu pełnometrażowego za innowacyjność (Nagroda im. Alfreda Bauera),
  • nagroda publiczności (Panorama Publikumspreis),
  • dla filmów o tematyce LGBT (Nagroda Teddy).

Historia festiwalu Berlinale

Pierwszy Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie odbył się latem w 1951 roku z inicjatywy amerykańskich władz okupacyjnych Zachodniego Berlina, a konkretnie reżysera Oscara Martay. Dyrektorem festiwalu był Alfred Bauer — publicysta i historyk filmowy, którego imieniem nazwana jest dzisiejsza nagroda za innowacyjny film pełnometrażowy. I wystartował! 6 czerwca 1951 roku melodramat Hitchcocka pt. „Rebecca” otworzył pierwsze Berlinale i zapoczątkował trwającą do dziś tradycję festiwalu w stolicy Niemiec.

Początkowe edycje imprezy nie mogły być apolityczne, ponieważ polityczne wówczas było niemal wszystko. Znaczenie miało po pierwsze to, że do zagruzowanego po II wojnie światowej Berlina przyjechało wiele hollywoodzkich gwiazd. Co świadczyło o szacunku i uznaniu dla mieszkańców podzielonej wówczas stolicy. A po drugie, pokazało to jednoznacznie, że Zachodni Berlin jest oknem na wolny świat rozdzielonego społeczeństwa Niemiec i Europy.

Na początku do festiwalu nie były dopuszczane filmy bloku socjalistycznego. Jednak dzięki temu, że polityka Willy’ego Brandta na początku lat 70. nieco złagodziła relację między Wschodem a Zachodem. W 1974 roku, po raz pierwszy odbyła się projekcja radzieckiego filmu. Festiwal pełnił funkcję swoistego pomostu między krajami podzielonymi Żelazną Kurtyną.

Dlaczego Berlinale jest w lutym?

Berlinale na początku odbywało się latem, dopiero w 1978 roku przeniesiono Festiwal na luty. To przesunięcie na drugi miesiąc roku nie było bez znaczenia. Po pierwsze chciano „oddalić” Berlinale od Festiwalu w Cannas, który odbywa się w maju.

Po drugie luty był miesiącem posuchy w przemyśle filmowym i na odbywających się wówczas targach dla filmowców. Chciano rozruszać nieco ten trudny okres dla branży kinowej, a przy okazji lekko odsunąć ciągłe porównania do popularnego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes.

Skandale na Berlinale

Festiwal budził czasami wiele kontrowersji. Chociażby poprzez zaangażowanie polityczne czy pokazywanie nagości i seksualności. W 1970 roku Festiwal został nawet przerwany przez pokaz filmu „o.k.” Michaela Verhoevena! Film opisuje historię zgwałconej i zabitej, przez żołnierzy, dziewczyny. Wydarzenie było przedstawione co prawda w kontekście środkowoeuropejskim, jednak jednoznacznie odnosiło się do autentycznego incydentu w Wietnamie z udziałem wojsk amerykańskich, który był głośno opisywany w ówczesnej prasie. Amerykanie odebrali to jako atak polityczny i potwarz, tym bardziej że przewodniczącym jury był wówczas Amerykanin z krwi i kości.

Skandalem był także pokaz filmu „Imperium Zmysłów”, który zarekwirowano pod zarzutem promowania pornografii, a prokuratura wszczęła śledztwo przeciwko władzom festiwalu. Również projekcja „Łowcy Jeleni”, czyli wojennego dramatu o sytuacji w Wietnamie, nie obyła się bez afery. Film został oskarżony o ukryty rasizm, sprzeczność z założeniami imprezy i obrażanie sowietów. Po tej edycji festiwalu kraje socjalistyczne wycofały z niego swój udział.

Polskie filmy na Berlinale

Berlinale to Festiwal, na którym już niejednokrotnie doceniono także polską sztukę filmową. Statuetki w formie niedźwiedzi wylądowały m.in. w rękach Romana Polańskiego, Jerzego Kawalerowicza, Andrzeja Wajdy, Agnieszki Holland, Krzysztofa Kieślowskiego i wielu, wielu innych.