fbpx
Uznanie dyplomów w Niemczech: jak wygląda ten proces i czy warto

Uznanie dyplomów w Niemczech: jak wygląda ten proces i czy warto

Mimo że jesteśmy w Unii Europejskiej, to po przyjeździe do Niemiec niektórzy muszą uznać swoje kwalifikacje, aby pracować w wyuczonym zawodzie. Dlaczego? Chociażby dlatego, że system szkolny jest inny. Dlatego, że wymagania do danego zawodu są inne w różnych krajach. Dlatego, że pracodawca czasami nie wie, z czym “zjeść” dyplom polskich uniwersytetów, akademii czy innych szkół. Uznanie dyplomów w Niemczech to procedura co prawda dość upierdliwa, ale mimo wszystko warto przez nią przejść i zaraz dowiesz się dlaczego.

Co to jest uznanie kwalifikacji zawodowych?

Zacznijmy od początku: co to właściwie znaczy uznanie dyplomów w Niemczech? Proces uznania naszych polskich kwalifikacji ma na celu przyrównanie ich do niemieckich świadectw z tych samych profesji czy kierunków. Zatem jest to po prostu prawne zrównanie dwóch teoretycznie tych samych kwalifikacji do danego zawodu na potrzeby danego kraju.

W niektórych zawodach uznanie dyplomów w Niemczech będzie wymogiem prawnym do podjęcia danej pracy. Natomiast dla innych profesji jest to jedynie dobrowolna procedura, która pomoże pracodawcy poznać kwalifikacje przyszłego pracownika. Jest to konieczne, ponieważ system edukacyjny w Niemczech różni się od tego w Polsce.


Podział zawodów w Niemczech

W Niemczech istnieje podział na zawody regulowane i nieregulowane prawnie. I to właśnie do wykonywania zawodów regulowanych prawnie potrzebne jest uznanie dyplomów. Są to między innymi takie zawody jak lekarz, nauczyciel czy wychowawca przedszkolny. Często są to prace funkcjonujące w ramach innych systemów i zasad niż w kraju pochodzenia.

Faktem jest, że system szkolny w Niemczech różni się znacznie od tego w Polsce. Dlatego właśnie między innymi pedagodzy muszą przejść procedurę uznania dyplomów i w miarę potrzeby wziąć udział w kursie doszkalającym, by móc wykonywać swój zawód. Również prace, które łączą się bezpośrednio z wpływem na ludzkie życie, czyli wszelkiego rodzaju zawody medyczne, najczęściej wymagają uznania dyplomów w Niemczech.

Jednak nie myślcie, że dotyczy to tylko tzw. “zawodów prestiżowych”. Bowiem wiele profesji opartych na pracy rzemieślniczej także wymaga uznania kwalifikacji. Dodatkowo, w Niemczech osoby z zawodami rzemieślniczymi (np. cukiernicy) powinny być wpisane do rejestru rzemieślniczego, by wykonywać swój zawód. Wykształcenie rzemieślnicze ma w Niemczech konkretną formę, która w znaczący sposób różni się od tej w Polsce. Dlatego obcokrajowcy często, pomimo uznania swoich kwalifikacji rzemieślniczych, nie mogą dostać tytułu mistrzowskiego, który mają osoby kończące taki fach w Niemczech. To oczywiście ogranicza ich możliwości awansu. I pomimo posiadania wszystkich wymaganych kompetencji, nie mogą wykonywać “pełnego” zawodu – czyli np. elektryk nie może być elektrykiem, a jedynie asystentem elektryka.

Do uznania niektórych zawodów jest wymagana także bardzo dobra znajomość języka niemieckiego (często o poziomie C1). Naprawdę uznanie wielu zawodów ma swoje kruczki prawne i różne pogmatwane zasady i wymogi. Nie martwcie się! Każdy fach można dokładnie sprawdzić i prześledzić na oficjalnej stronie, która zajmuje się uznawaniem dyplomów na terenie Niemiec.

Czy MUSZĘ uznać swój dyplom?

Bardzo ważna jest jednak informacja, że NIE MUSISZ UZNAWAĆ SWOJEGO DYPLOMU! Jeżeli jesteś np. lekarką, ale nie zależy Ci na wykonywaniu pracy “aktywnej” lekarki, nie musisz wtedy przechodzić przez procedurę uznawania dyplomów. Jeżeli zdecydujesz się na pracę w laboratorium lub inną pracę naukową to uznanie dyplomów nie będzie Ci potrzebne.

Uznanie dyplomów jest bowiem wymogiem do wykonywania konkretnego zawodu. Jednak, jak wiadomo, wykształcenie w jakieś branży nie ogranicza Cię do wykonywania tego jednego zawodu. Wręcz na odwrót – daje Ci całe spektrum szans i możliwości.

Pamiętajcie, że brak uznanego dyplomu wcale nie oznacza, że nie macie wystarczających kompetencji w swoim fachu. Oznacza jedynie, że nie możecie wykonywać tej konkretnej pracy, ponieważ prawnie w Niemczech wymagane jest do jej wykonywania uznanie kwalifikacji.

Plusy uznania dyplomów w Niemczech

Niezaprzeczalnym faktem jest, że takie uznanie dyplomów może pomóc w poszukiwaniu pracy na niemieckim rynku. Nawet jeżeli nie wymaga od Ciebie tego ani prawo, ani rynek pracy to warto przejść tę biurokratyczną walkę.

Przynajmniej dlatego, że niemiecki pracodawca, widząc zagraniczny dyplom, czasami nie wie, co on może oznaczać. Przedmioty na uczelniach i kierunki studiów często mają inne nazewnictwo, mimo tego, że finalnie sprowadzają się do tych samych kompetencji. Poza tym pracodawcom może się wydawać, że dyplom polskiej uczelni jest “gorszy” niż tej niemieckiej. Nie ma sensu udawać, że nie istnieją stereotypy i błędne przekonania. I właśnie również dlatego warto mieć dokument, który prawnie i niezaprzeczalnie zrównuje kwalifikacje.

Jak wygląda procedura uznania dyplomów w Niemczech?

Każdy, kto zdobył jakiekolwiek wykształcenie i jest w stanie to udokumentować lub udowodnić ma prawo do przejścia procedury uznania swoich świadectw w Niemczech.

Krok pierwszy — chęć pracy w Niemczech

Aby zakwalifikować się do procedury uznania dyplomów w Niemczech trzeba albo już przebywać na terenie kraju, albo mieć w planach emigrację do Niemiec w celach zarobkowych. To dość przydatna informacja, że uznania dyplomów można dokonać już na etapie planowania wyjazdu, co przyspiesza i ułatwia późniejsze szukanie pracy i aklimatyzację.

Krok drugi — sprawdź swój zawód w wyszukiwarce

Na samym początku warto upewnić się, czy dany zawód w ogóle wymaga uznania kwalifikacji. A jeżeli wymaga to, jak wygląda postępowanie dotyczące tej konkretnej grupy zawodowej. Do wykonywania niektórych prac nie ma potrzeby przechodzenia przez procedurę uznania świadectw. Jednak warto zobaczyć, jakie się ma opcje, gdy mimo wszystko chce się uzyskać prawną równoważność swoich kwalifikacji.

Wyszukiwarkę znajdziecie na stronie Anerkennung in Deutschland. Bezpośrednio na tej samej stronie macie podane również

Krok trzeci — w razie potrzeby skorzystaj z pomocy

Po sprawdzeniu w bazie nadal nie wiecie, co zrobić i gdzie się udać?!? To właśnie na tym etapie przyszedł czas na skorzystanie z darmowych doradztw migracyjnych, które specjalizują się w danej tematyce! Ja korzystałam z Clubu DIALOG, który działa w Berlinie i zajmuje się między innymi pomocą w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Można skorzystać również z pomocy instytucji ProRecognition, która ma swoją siedzibę w Warszawie. ProRecognition zajmuje się przede wszystkim uznaniem kwalifikacji zawodowych zdobytych podczas nauki w szkołach zawodowych, technikach i szkołach wyższych. Jest to instytucja, która oficjalnie współpracuje z BMBF i znajdziecie ją również na oficjalnej stronie z uznaniem kwalifikacji zawodowych w Niemczech Anerkennung in Deutschland. W takich miejscach dostaniecie konkretne informacje, gdzie się udać i jakie działania podjąć.

UWAGA: Projekt ProRecognition Polska zakończył swoją działalność! Informacje z tego odcinka podcastu są nadal aktualne, a osobom poszukującym informacji na temat procedury uznania w Niemczech polecam następujące strony:
Strona Make it in Germany
Portal informacyjny rządu niemieckiego dotyczący uznawania kwalifikacji (strona jest częściowo po polsku)
◉ Bezpłatne poradnie funkcjonujące w poszczególnych landach działające w ramach sieci IQ-Netzwerk

Krok czwarty — złożenie wniosku o uznanie dyplomów w Niemczech

Jeżeli wszystko stało się dla Ciebie jasne, to przyszedł moment na złożenie wniosku. Po skorzystaniu z pomocy któregoś z doradztw migracyjnych dostaniesz konkretne wskazówki dotyczące wniosku. Pamiętaj, że zawsze możesz dodatkowo dopytać o każdą kwestię!

UWAGA! Wielość i różnorodność dostarczanych dokumentów wraz z wnioskiem jest uzależnione od specyfiki zawodu oraz od terminu ukończenia studiów. Osoby, które kończyły studia wyższe przed wejściem Polski do UE, będą musiały przejść nieco inny proces.

Niekiedy uznanie dyplomów w danym fachu wymaga również tłumaczenia uwierzytelnionego świadectw. Zależy to od konkretnego zawodu i związanych z nim procedur! Dlatego #KROK DRUGI, czyli sprawdzenie zawodu w wyszukiwarce, jest tak ważny!

Krok piąty — proces sprawdzania

Po złożeniu wniosku i dokonaniu wszelkich formalności zostało już tylko spokojne czekanie na decyzje. Normalnie trwa to do trzech miesięcy, jednak gdy sytuacja jest bardziej skomplikowana, okres oczekiwania może zostać wydłużony.

Krok szósty — decyzja

I na koniec przychodzi do nas listownie decyzja o tym, czy nasze dyplomy zostały uznane przez niemiecki system prawny i w jakim stopniu. W przypadku zawodów nieregulowanych prawnie otrzymuje się decyzję o równoważności (lub braku) dyplomów.

Co jeżeli nasze kwalifikacje zawodowe nie zostaną uznane?

Wzięcie udziału w procedurze uznawania dyplomów nie oznacza automatycznie, że na pewno na końcu takie uznanie otrzymamy. Decyzje o uznanie dyplomów dzielą się bowiem na:

  • uznanie pełne,
  • uznanie częściowe,
  • brak uznania.

Uznania pełne oznacza, że spokojnie możemy wykonywać dany zawód i mamy pełne do tego prawo!

Uznanie częściowe oznacza natomiast, że w procesie sprawdzania kwalifikacji zauważono istotne różnice, które należy wyrównać za pomocą kursów i szkoleń. W przypadku takiej decyzji to również pracodawca, któremu bardzo zależy na danym pracowniku może dofinansować szkolenie uzupełniające.

Brak uznania to najbardziej przykra decyzja, która nie daje nadziei na dalszy rozwój sprawy (choć walczyć i odwoływać się można zawsze!). Podczas sprawdzania dokumentów zostały zaobserwowane niestety zbyt duże różnice i rozbieżności, by wykonywać dany zawód w Niemczech.

A co w sytuacji, gdy nie mogę udokumentować swojego wykształcenia?

Taka sytuacja może wydawać się nam, Polakom, dość abstrakcyjna. Bo jak można zgubić swój dyplom? Jak można nie mieć dyplomu? Jednak pamiętajmy, że migranci z innych krajów, np. z krajów objętych wojną, wyjeżdżają czasem w pośpiechu, zostawiając cały dorobek życia na miejscu.

Niemieckie prawo znalazło procedurę również na ten precedens. Jeżeli nie ma się dyplomów i świadectw i nie ma opcji na ich zdobycie, to jest możliwość analizy kwalifikacji. Taka analiza polega na praktycznym wykonaniu danej umiejętności i w ten sposób wykazaniu swoich kompetencji. Mogłaby być to próbka pracy, fachowa rozmowa (taki à la egzamin ustny) lub praca na okres próbny.

Tutaj po raz kolejny podkreślę, że wszystko zależy od zawodu! I najlepiej w takiej trudnej sytuacji poprosić o pomoc w migracyjnych centrach doradczych.

Jakie są koszty uznania dyplomów w Niemczech?

Na końcu chciałabym powiedzieć o kosztach. Jak wiemy — wszystko w życiu kosztuje i jeżeli chcecie uczciwie pracować w swoim zawodzie, to najpierw musicie zapłacić za tę procedurę. Uznanie dyplomów w Niemczech to koszt od około 300 euro w górę. Górnej granicy niestety nie jestem w stanie Wam podać, dlatego że tutaj również wszystko zależy od Waszej profesji.

Jeżeli procedura uznania dyplomów w Niemczech wymaga od Was tłumaczenia uwierzytelnionego, jeżeli będziecie mieli dużo dokumentacji, którą chcecie, by wzięto pod uwagę — koszty będą rosły. Jeśli Wasza sytuacja jest bardziej skomplikowana niż standardowa — koszty będą rosły. Pocieszenie jest jedynie takie, że o wycenę procesu uznania dyplomów w Niemczech możecie zapytać w doradztwach migracyjnych lub w instytucjach za to odpowiedzialnych już wcześniej, by wiedzieć, na co się przygotować.

Osoby, które korzystają z pomocy Jobcenter i pobierają zasiłek socjalny lub zasiłek dla bezrobotnych z Urzędy Pracy (niem. Agentur für Arbeit) mogą starać się również o zwrot kosztów uznania kwalifikacji lub o dofinansowanie.


Ufffff! To już koniec tego artykułu-giganta! Zbierałam się do niego baaaaardzo długo, dlatego że jest tutaj dużo zawiłych wątków i czynników, a ja nie chciałam wprowadzić nikogo w błąd. Mam nadzieję, że choć trochę pomogłam Wam w sprawie procesu uznawania polskich dyplomów w Niemczech. Liczę na to, że po przeczytaniu tego tekstu będziecie przynajmniej wiedzieć, gdzie udać się po pomoc!