sanatorium w Beelitz

Opuszczone Sanatorium w Beelitz obok Berlina

Beelitz-Heilstätten, to dawniej największy kompleks szpitalny w okolicach Berlina! Teraz, na szczęście nie trafia się tam ze względów zdrowotnych, tylko turystyczno-podróżniczych. Obecnie to miejsce przyciąga swoimi pięknymi ruinami nie tylko fanów historii, ale również, dzięki mnogości gatunkowej drzew i roślin, botaników i miłośników przyrody. Ten dawny zakład leczniczy jest pomnikiem historii medycyny oraz techniki, ale także ważnym zabytkiem kultury i przyrody. Dzisiaj to po prostu kraina Drzew i Czasu.

Opuszczone Sanatorium w Beelitz i jego historia

W 1989 roku Państwowy Zakład Ubezpieczeń w Berlinie (Landesversicherungsanstalt) wykupił na terenie Beelitz obszar około 200 hektarów, aby stworzyć tam sanatorium leczenia płuc. Ważne było zalesienie tego regionu różnymi gatunkami drzew, ponieważ świeże powietrze miało pomagać chorym płucom wracać do zdrowia.

Kompleks szpitalny składał się z 60 obiektów i został podzielony na dwie części ze względu na płeć. Naturalną granicą podziału całości była droga, autostrada. Na zachód znajdowały się lecznice i sanatoria dla kobiet, a na wschód dla mężczyzn. Co ciekawe również zatrudniony personel pracował odpowiednio według płci w części wschodniej lub zachodniej.

Ruiny Sanatorium w Beelitz — Fot. Migrantka

Etapy rozwoju i budowy

Budowę kompleksu można podzielić na trzy etapy: pierwszy, który trwał do 1902 roku i zakończył się ilością 600 łóżek szpitalnych oraz drugi, który podwoił liczbę miejsc dla chorych. Trzecia faza rozbudowy sanatorium zakończyła się natomiast w 1930 roku. To wówczas powstała imponująca po dziś dzień Chirurgia, czyli budynek operacyjny, w którym zajmowano się osobami z gruźlicą. Ponadto powstał większy budynek Pralni i “pasaż” z zakładami szewskimi, krawieckimi czy mydelniczymi. W Chirurgii pacjenci byli operowani w 3 nowoczesnych, jak na tamte czasy, salach operacyjnych i zajmowali głównie jednoosobowe pokoje.

Wraz z rozbudową szpitala rozwijała się także infrastruktura obiektu. Powstała piekarnia, rzeźnia oraz kościół, w którym na zmianę odbywały się obchody katolickie i protestanckie, dla pacjentów kliniki. Na terenie sanatorium powstały także wodociągi i elektrociepłownia, która była największym obiektem technicznym tego typu w ówczesnych Niemczech.

Różne role Sanatorium w Beelitz w historii Niemiec

Można uznać, że ten zakład leczniczy swoją ostateczną formę przyjął w 1930 roku. Kiedy to powstał tam jeden z najważniejszych obiektów – Chirurgia. Jednak tak jak w pierwszych latach powstania zakład służył jako klinika do leczenia chorób płucnych, tak w latach późniejszych jego funkcja została “nieco” zmieniona.

Albowiem w czasach I i II wojny światowej zakład leczniczy stał się szpitalem wojskowym i zajmowano się tam rannymi żołnierzami. W 1914 roku dotychczasowych “normalnych” pacjentów wypuszczono. A w zamian tego lecznica stała się kliniką Czerwonego Krzyża i przyjęto wówczas ponad 12 tysięcy żołnierzy. W 1916 roku, jednym ze sławnych pacjentów był, nie nikt inny jak sam, Adolf Hitler.

Po zakończeniu I wojny światowej, która okazała się przegraną dla Niemców, zakład leczniczy w Beelitz również dosięgnął kryzys. Państwowy Zakład Ubezpieczeń w Berlinie odpowiadał za coraz większą liczbę chorych, przez co kurczyły się zasoby finansowe organizacji. W pewnym momencie doszło do tego, że sanatorium było w stanie przyjmować tylko i wyłącznie kobiety. Mężczyźni byli wysyłani do innych lecznic.

Był również okres, w którym przez rok kompleks szpitalny stał pusty. Dopiero w 1924 roku sanatorium zostało ponownie otwarte i zaczęło znowu przyjmować zarówno mężczyzn jak i kobiety. W czasie II wojny światowej historia się powtórzyła i sanatorium ponownie stało się szpitalem dla rekonwalescentów wojennych. Natomiast po bitwie o Berlin w 1945 roku, zakład lecznicy przejęła Armia Czerwona. Od tamtej pory był on największym radzieckim szpitalem wojskowym za granicą, aż do 1994 roku.

Okres wandalizmu i odnowy

Kiedy w 1994 roku zakład leczniczy opustoszał od rosyjskich wojskowych, nastąpiły trudne czasy dla tych pięknych budynków architektonicznych. Problemy finansowe spółki, która była właścicielem obiektów Sanatorium doprowadziły do wielu lat stagnacji, a przez to i zniszczeń na tych terenach. Część obszaru była sprzedawana osobno, przez co każdy z budynków spełnia inną rolę we współczesności.

Niektóre obiekty zostały odrestaurowane i dzisiaj pełnią funkcję klinik lub budynków około-medycznych, np. szpital chorób Parkinsona, klinika rehabilitacyjna dla dzieci czy dom starców i Akademia Pielęgniarek. Jeszcze inne natomiast zostały przekształcone na domy mieszkalne.

Pozostała cześć, którą właśnie dziś możemy zwiedzać i podziwiać, czyli budynki, które zostały zainscenizowane dla turystów i fanów przyrody. Na początku nie było pomysłu na zagospodarowanie tych obiektów. Jednak płaczące serca ludzi wrażliwych na niszczenie historii, przez wandali i młodzież, w końcu wpadły na pomysł na wykorzystanie tych 100-letnich dóbr. Niestety renowacja budynków po tak długim czasie narażania na wandalizm, i działanie natury jest baaardzo kosztowna, dlatego wykluła się zupełnie inna koncepcja.

Ścieżka wśród koron drzew (niem. der Baumkronenpfad)

Część ruin z Chirurgią, Pawilonem dla kobiet, Domem Alpejskim i Kuchnią stanowią dziś turystyczną atrakcję dla fanów natury i historii. Od 2015 znajduję się tam bowiem ścieżka wśród koron drzew z wieżą widokową mierzącą aż 40 metrów.