Powojenna historia Bramy Brandenburskiej

BERLIN

Historia Bramy Brandenburskiej to historia zwycięstw Pruskich, defilad hitlerowskich wojsk oraz podziału Berlina i Muru Berlińskiego. Po II wojnie światowej i podziale Berlina Brama stanęła na granicy dwóch odległych krain, będąc jednocześnie terenem neutralnym. Brama Brandenburska to symbol władzy, potęgi oraz pokoju i wolności, to delikatne stworzenie z piaskowca, które zostało potraktowane nie czującymi bólu bombami II wojny światowej! Nie miała z nimi szans…

Proces rekonstrukcji Bramy Pokoju  

Brama Brandenburska została, tak jak wiele innych berlińskich budynków, zniszczona podczas wojny. To co widzimy teraz to rekonstrukcja starej, zrujnowanej bramy. Brama została wielokrotnie ostrzelana i uszkodzona podczas bombardowań w bitwie o Berlin pod koniec II wojny światowej.

Jedyne co uratowało się „w całości” z oryginalnego budynku to łeb jednego z koni, który obecnie znajdziemy w Märkisches Muzeum. Niemcy nie mogli jednak pozwolić, by jedyna, ocalała brama miejska umarła wraz z końcem wojny. Dlatego pomimo nieporozumień pomiędzy Berlinem Wschodnim i Zachodnim, postanowiono szybko ją zrekonstruować.

W 1957 roku Brama Brandenburska została zrekonstruowana na początku bez kwadrygi. Szczęśliwie się złożyło, że w czasie wojny wykonano gipsowy odlew kwadrygi i dzięki niemu było możliwe odtworzenie jej w przyszłości. Bogini Wiktoria ze swoim rydwanem ponownie dołączyła i ukoronowała całość dopiero w 1958 roku. Co prawda bez orła i krzyża, ponieważ władze wschodniego Berlina nie życzyły sobie znaków pruskiego militaryzmu. 

Historia Bramy Brandenburskiej i otaczającego ją Muru Berlińskiego

Brama Brandenburska była wolna zaledwie przez trzy lata. Później otoczono ją bowiem kręgiem z Muru Berlińskiego. Gdy 13 sierpnia 1961 roku w Berlin stanął betonowy mur, który podzielił całą Europę, Brama Brandenburska wylądowała w jego środku. Była otoczona, przez co nie było do niej dostępu, ani z jednej, ani z drugiej strony!

Stała się symbolem podziału Berlina oraz całego, ówczesnego, powojennego świata! Miały do niej dostęp tylko NRD-owskie służby, niektórzy wysoko postawieni urzędnicy państwowi oraz personel. Stwierdzenie prezydenta Richarda von Weizsäckera idealnie oddaje tamtejszą sytuację polityczną tego kraju:

Jak długo Brama Brandenburska pozostanie zamknięta, tak długo sprawa Niemiec zostanie otwarta.

„Panie Gorbaczow, zburz pan ten mur!”

Brama stała się ważnym punktem spotkań, a otaczający ją Mur symbolem podziału narodu niemieckiego. 12 czerwca 1987 roku prezydent Ronald Reagan wygłosił przemówienie pod Bramą Brandenburską. Prezydent Reagan podczas swojego przemówienia mówił tak głośno, aby słyszano go również po tej drugiej stronie muru.

Pod Bramą Brandenburską wszyscy są Niemcami, oddzieleni od swoich współobywateli. Każdy jest Berlińczykiem zmuszonym do oglądania tej blizny.

Reagan mówi o Bramie jako o bliźnie, na którą codziennie patrzy cała Europa! Wielu ówczesnych prezydentów wolnych narodów odwiedzało Berlin i starało się wpływać na radzieckie władze, niestety nie udawało się to.

Dopiero, kiedy w Polsce ruszyła lawina strajków i zaczęto walczyć z komunistycznym mocarstwem, coś zaczęło się zmieniać na europejskiej mapie. To dlatego w 2009 roku, w 20. rocznicę upadku Muru Berlińskiego sam Lech Wałęsa pchnął pierwszą kostkę symbolicznego domina, które imitowało mur przecinający miasto… 

Czy po zburzeniu Muru Brama Brandenburska odzyskała spokój?

Lata mijały, a Brama niszczała… Nikt się nią w tamtym czasie nie zajmował. Oficjalną pieczę nad budynkiem trzymała strona wschodnia, a jak wiadomo w komunizmie pieniędzmi nie szastano…

Po upadku Muru Berlińskiego w listopadzie 1989 roku Brama stanęła na drodze entuzjastycznie nastawionego tłumu. Pokojowa rewolucja pozbawiła kwadrygę kilku elementów. W pamiętną sylwestrową noc parę osób wdrapało się na Bramę i ukradło części boskiego rydwanu. Po latach zamknięcia w wymurowanym przez głupią politykę więzieniu oraz po przeżyciach po otwarciu granicy dzielącej Berlin Brama Brandenburska potrzebowała kolejnej rekonstrukcji i odświeżenia.

Od 2000 roku, przez kolejne dwa lata, Brama ponownie została zamknięta dla Berlińczyków i turystów. Tym razem przyczyną tego była jej wielka renowacja, która kosztowała w sumie aż 6 milionów euro!!! Bramę Brandenburską hucznie otworzono na nowo w 2002 roku, 3. października, w 15. rocznicę Zjednoczenia Niemiec!

Symbol niemieckiej stolicy – Brandenburger Tor  

Utrzymanie Bramy Brandenburskiej kosztuje rocznie około 200 tysięcy euro, a jej podobizna znajduje się na rewersach monet oraz na znaczkach pocztowych. Jest głównym miejscem turystycznych spotkań w Berlinie oraz jednym z najpopularniejszych jego zabytków i symbolem za granicą! Nad Bramą toczą się ciągłe dyskusje czy dopuścić ją do ruchu ulicznego. To zniszczyłoby to miejsce. Teraz na placu przed Bramą stoją zawsze tłumy ludzi, a po włączeniu do ruchu drogowego??? Osobiście mam nadzieję, że to nigdy się nie stanie!?! A Wy?  

Brama Brandenburska – ostatnia, jedyna ocalała!

Zapraszam do mojego innego wpisu, którego tematem jest historia Bramy Brandenburskiej przed wojną. Opowiadam tam o przyczynach i procesie powstania Bramy Brandenburskiej i o jej symbolice. Dowiecie się tam również, dlaczego w centrum miasta stoi sobie jakaś tam brama. 🙂

Brama Brandenburska – ostatnia, jedyna ocalała!

BERLIN

Wszyscy mamy z pewnością piękne selfie spod Bramy Brandenburskiej i byliśmy tam choćby raz! Brama Brandenburska to dzisiejsze centrum turystycznego życia w Berlinie oraz towarzyszka wszystkich ważnych wydarzeń niemieckiej stolicy. Jest nasycona mitologiczną symboliką, ale i sama jest symbolem – symbolem pokoju i wolności. A wiecie może co robi brama w środku miasta? Co oznacza, kiedy i dlaczego powstała?

Skąd wzięła się brama w środku miasta?  

Odpowiedź jest prosta – Berlin nie wyglądał przecież kiedyś tak jak teraz! Dziś Brama Brandenburka znajduje się w centrum Berlina, ale kiedyś była jedną z wielu bram otaczających miasto. Na pewno wiecie coś na temat Muru Berlińskiego, ale wiedzieliście, że to nie jedyny mur, który „ograniczał” Berlin?

W 1734 roku powstał dookoła ówczesnego Berlina mur celny, a wraz z nim 18 bram miejskich. Jedną z nich jest dokładnie nam znana Brama Brandenburska! A Brandenburska, ponieważ prowadziła w stronę… Brandenburgii, ale (UWAGA, UWAGA) nie zawsze ją tak nazywano.

Powstanie Bramy Brandenburskiej  

Na początku Brama Brandenburska nie wyglądała tak tak jak dzisiaj. Kiedyś była niczym nie wyróżniającą się bramą miejską z budynkami dla straży i organów podatkowych. Dopiero w 1788 roku, podczas rozbudowy całego muru celnego, zaczęto rozbiórkę starej nieatrakcyjnej bramy. Zamieniono ją w piękną, jedną z pierwszych wczesnoklasycystycznych budowli w Berlinie.

Współczesny wygląd bramy zawdzięczamy Carlowi Gotthardowi Langhansowi oraz ateńskim Propylejom na Akropolu, na których jest wzorowana. Brama powstała w czasach umacniania Prus, na cześć zmarłego Fryderyka II, a jej budowa trwała 3 lata. Na początku nie miała kwadrygi na zwieńczeniu. Kwadrygę dodano dopiero w 1793 roku, w roku Wielkiej Rewolucji we Francji na cześć zwycięstwa. Ciekawostką jest to, że brama ma pięć przejść, w tym jedno szersze, które do 1918 roku było zarezerwowane tylko dla rodziny cesarskiej.    

Ateńskie propyleje i Brama Pokoju – symboliczne motywy powstania  

Brama Brandenburska nie dość, że sama w sobie miała być symbolem potęgi Prus, to dodatkowo składa się z wielu symbolicznych elementów. Ówczesny władca Fryderyk Wilhelm II, który zarządził budowę chciał być po prostu porównywany do mądrego, ateńskiego polityka – Peryklesa. I stąd właśnie wzorowanie się na Propylejach.

Perykles za życia zapewnił Ateńczykom długie lata pokoju. Dlatego władca Prus symbolicznie chciał nawiązać do tych czasów, jako, że on i jego poprzednik (Fryderyk II) również zapewnią długi pokój Prusom. Dlatego pierwotnie Brama Brandenburska została nazwana Bramą Pokoju (Friedenstor), co jest już całkowicie uzasadnione.   

Kwadryga i inne dekoracje  

Główną ozdobą Bramy Brandenburskiej jest kwadryga – rzeźba znajdująca się na jej zwieńczeniu. Kwadryga jest to rydwan zaprzężony w cztery konie i w tym przypadku prowadzony jest przez wykonaną z miedzi boginię zwycięstwa – Wiktorię.

Pytanie dlaczego Bramę Pokoju uhonorowano boginią zwycięstwa Wiktorią, a nie boginią pokoju Ejrene? Ano nie wiadomo, prawdopodobnie dlatego, że była legitymacją zbrojnej kampanii Fryderyka Wilhelma z 1787 roku – zwycięstwo, które przynosi pokój.

Początkowo Bogini prowadziła rydwan nago, później jednak dodano jej zwiewną szatę. Wiktoria z kwadrygą była na tyle atrakcyjna, że upatrzył ją sobie Napoleon i po bitwie pod Jeną-Auerstedt, w 1806 roku zabrał ją do Paryża. I pewnie zostałaby tam na stałe, gdyby nie to, że Cesarza odsunięto od władzy i w 1814 roku pruski generał Ernst von Pfuel odesłał ja z powrotem do Berlina.

Oprócz tego, że Wiktoria sama w sobie jest boginią zwycięstwa, to dodatkowo, wyposażono ją w jeszcze wiele symboli, tak żeby nikt nie miał żadnych wątpliwości. Zazwyczaj bogini przedstawiana jest ze skrzydłami i z wiankiem laurowym na głowie, a ta berlińska dodatkowo w ręku trzyma kopię zwieńczoną wieńcem dębowym z żelaznym krzyżem w środku i pruskim orłem na nim. Te symbole są widoczne z daleka i były odzwierciedleniem pruskiej siły, a dzisiaj patronują  najpopularniejszemu miejscu turystycznemu w Berlinie.  

Brama Brandenburska oprócz wymienionej już przeze mnie kwadrygi ma jeszcze wiele płaskorzeźb i rzeźb na ścianach między przejściami. W przejściach jest 20 reliefów przedstawiających bohaterskie czyny Herkulesa, ma to być oczywiście analogią do jakże wielkich osiągnięć Fryderyka Wielkiego. W ścianach zewnętrznych bramy mamy rzeźbę boga wojny Marsa i bogini mądrości Minerwy.    

I co dalej?  

Brama Brandenburska jest kolejną ofiarą II wojny światowej i świadkiem wielu ważnych, politycznych i historycznych wydarzeń w Niemczech. A kto jest ciekawy losów Bramy Brandenburskiej w czasie wojny i po niej? Jak myślicie ile z pierwotnej Bramy przetrwało do dzisiaj? Kolejna część losów Bramy Brandenburskiej jest tutaj!