Jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech: historia i jedzeniowe polecenia

W wielu europejskich miastach przedświąteczny okres wiąże się nierozłącznie z malowniczymi jarmarkami. Ciekawiło Cię kiedyś, skąd wywodzi się ta tradycja? To właśnie jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech i w Austrii stały się wzorcem dla wielu innych w całej Europie. Z tego artykułu dowiesz się, jaka historia kryje się za bożonarodzeniową tradycją jarmarków i poznasz wiele ciekawostek na ten temat.

Historia jarmarków bożonarodzeniowych

W magicznym świecie przedświątecznych rytuałów, jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech zajmują wyjątkowe miejsce, będąc pierwowzorem dla wielu tego typu świątecznych targów w Europie. Ich historia sięga aż XIV wieku i podobnie jak tradycja ubierania choinki, te kolorowe jarmarki wpisały się na stałe w bożonarodzeniowe zwyczaje.

Pierwsze jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech

Pierwsze przedświąteczne jarmarki w krajach niemieckojęzycznych odbywały się już w XIV wieku. Najwcześniej wspomniany w archiwach jarmark Bautzener Wenzelsmarkt odbył się już w 1384 roku, popularny na całym świecie Dresdner Striezelmarkt w 1434 roku, a historia wiedeńskiego Wintermarkt sięga nawet roku 1382.

Średniowieczne jarmarki miały jednak niewiele wspólnego z dzisiejszymi komercyjnymi targami. Mieszkańcy miast korzystali z nich, aby zaopatrzyć się w artykuły spożywcze i przedmioty użytkowe na zbliżającą się zimę i święta Bożego Narodzenia. Rzeźnicy oraz producenci serów rozkładali w okresie grudniowym swoje produkty na targach. Wszystko po to, by zaopatrzyć ludność w mięso i przygotować na ciężki okres zimowy.

Oprócz handlowców, prawo do prezentowania swoich wyrobów mieli również rzemieślnicy, tacy jak plecionkarze, szewcy, a z czasem także twórcy zabawek. Cukiernicy często oferowali swoje słodkie wyroby, a wędrowni muzycy odpowiadali za oprawę muzyczną. I tak to się zaczęło — z praktycznych zwyczajów narodziła się piękna, dziś już trochę zbyt komercyjna, tradycja.

Jarmarki świąteczne w XVII i XVIII wieku

Zmiana charakteru jarmarków z rynku zaopatrzeniowego w przyjemność towarzyską miał miejsce w XVII i XVIII wieku. W tym okresie Boże Narodzenie przekształcało się z czysto religijnego święta w bardziej rodzinną uroczystość. Spotkania towarzyskie oraz prezenty dla dzieci stawały się coraz ważniejsze, zwłaszcza wśród klasy średniej i wyższej.

Na przedświątecznych jarmarkach pojawiały się liczne przysmaki i napoje, a także zabawki. Z tego czasu wywodzi się także tradycja układania szopek. Pierwsze tego typu dzieła pojawiły się we Włoszech na początku XVII wieku. „Żywe szopki” z udziałem owiec, kóz i osłów można czasem spotkać nawet dzisiaj, zwłaszcza na wiejskich jarmarkach.

Transformacja jarmarków w XIX wieku

Wraz ze społecznymi zmianami wynikającymi z procesu industrializacji wiele jarmarków bożonarodzeniowych przeszło transformację w XIX wieku. Powstające od 1920 roku domy towarowe były przyczyną zniknięcie wielu produktów ze świątecznych straganów, gdyż stały się one dostępne taniej i w większym wyborze w centrach handlowych.

W tym samym czasie nabierał rozmachu folklorystyczny charakter jarmarków. Choinki, światełka, ozdobne szopki tworzyły przyjemną atmosferę. Tradycyjnie udekorowane stragany, uroczyste ceremonie, muzyka i atrakcje, takie jak karuzele, coraz bardziej wpływały na charakter tych wydarzeń. Jednakże istnieją wyjątki, zwłaszcza w niektórych katolickich regionach, gdzie okres adwentu traktowany jest jako czas postu.

Jarmarki w czasach wojennych

W okresie rządów narodowych socjalistów jarmarki bożonarodzeniowe zostały przekształcone w pogańskie święto zgodne z zasadami narodowego socjalizmu. Niemniej jednak II wojna światowa szybko położyła kres tym działaniom. Również w okresie powojennym, z powodu trudnej sytuacji gospodarczej, jarmarki były rzadkością. Dopiero wraz z ponownym wzrostem dobrobytu w latach 60. ubiegłego wieku, ponownie zaczęły pojawiać się jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech.

Współczesne jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech

W samych Niemczech każdego roku odbywa się ponad 2 500 jarmarków bożonarodzeniowych. Jarmark w Lipsku uznawany jest za jeden z największych w kraju, z około 300 stoiskami. Oprócz dużych jarmarków bożonarodzeniowych, oferujących setki straganów i różnorodne atrakcje rozrywkowe, takie jak karuzele czy lodowiska, pojawia się coraz więcej mniejszych, alternatywnych jarmarków. Niektóre z nich zlokalizowane są na przykład w miejskich podwórzach czy na odległych folwarkach. Stoiska utrzymane w historycznym stylu, podłoga wyłożona korą i tradycyjne rzemiosło cieszą się obecnie dużą popularnością.

Coraz częściej nazwę „Weihnachtsmarkt” (pol. jarmark bożonarodzeniowy) zastępuję „Wintermarkt” (pol. jarmark zimowy) i zdobywa popularność w czasach, gdy tradycja chrześcijańska ustępuje miejsca innym trendom.

Z czego słyną jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech?

Czas, w jakim otwarte są współczesne jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech, jest zróżnicowany. Niektóre, bardziej tematyczne otwierają się tylko na weekend. Inne są otwarte od pierwszej niedzieli adwentu aż do świąt. Jeszcze inne zaczynają się dużo wcześniej i są otwarte jeszcze długo po Nowym Roku.

Typowe rynki świąteczne to zazwyczaj popularne miejsce turystyczne danego miasta, w którym rozkładane są stragany z różnymi różnościami z całego świata lub/i regionu. Można tam znaleźć pięknie, ręcznie robione ozdoby świąteczne czy wełniane czapy i rękawiczki. Są tam przedmioty własnoręcznie wyrabiane przez rzemieślników z drewna, szkła, wełny, metalu czy skóry. Można tam znaleźć prace zarówno lokalnych artystów, jak i tych z odległych Europie kultur. Dlatego te wyroby są nadzwyczaj oryginalne i wyjątkowe.

Co warto zjeść na niemieckich jarmarkach bożonarodzeniowych?

Na jarmarkach bożonarodzeniowych można także zjeść tradycyjne dania danego regionu. Bardzo popularne są stoiska z naturalnie i tradycyjnie wyrabianymi serami oraz te, na których wypiekany jest ręcznie wyrabiany chleb. Na jarmarkach można kupić domowe dżemy i konfitury, miód oraz inne przyrządzane według tradycji specjały.

Moje klasyki, których warto spróbować*:

*wszystko występuje w wersjach wegańskich i wegetariańskich oraz bezalkoholowych

Na niektórych niemieckich jarmarkach wypatruj również kącików z naszą ukochaną, polską kuchnią. W Poczdamie, co roku odbywa się polski jarmark bożonarodzeniowy — z porcelaną bolesławiecką, z polskimi smakołykami, z kolędami, wystawą książek i innymi wyrobami polskich rzemieślników.

A co Ty lubisz najbardziej na niemieckich jarmarkach bożonarodzeniowych?

Zanurz się w magicznym świecie niemieckich jarmarków bożonarodzeniowych, gdzie aromatyczne przysmaki, ręcznie wykonane ozdoby i świąteczne oświetlenie tworzy wyjątkową atmosferę. To niepowtarzalne doświadczenie skrywa historię wieków, przenosząc nas z XIV wieku aż do współczesności. Odkryj bogactwo niemieckiej kultury, spotykając się z lokalnymi rzemieślnikami, delektując się tradycyjnymi smakami regionu i czerpiąc radość z magicznego czasu świąt Bożego Narodzenia. Koniecznie napisz mi w komentarzu, co Ty lubisz jeść najbardziej na jarmarkach bożonarodzeniowych!